ქართველი მწერლების წიგნები, რომლებიც აუცილებლად უნდა წაიკითხოთ (Qartveli mwerlebis wignebi, romlebic aucileblad unda waikitxot)

ქართული ლიტერატურის გაცნობისას, უკეთ გაიგებთ თუ რამდენად განსხვავებული ქვეყანაა საქართველო, დაინახავთ იმ განსხვავებებსა და მსგავსებებს, რომლებიც საქართველოს მაცხოვრებლებს რეგიონების მიხედვით განარჩევს.

ამასთან, ქართული ნაწარმოებები საუკეთესო ისტორიული ნამუშევრებია, თუკი გსურთ საქართველოს ეპოქები ერთმანეთისგან განარჩიოთ და დაინახოთ თუ რა მდგომარეობა იყო რეალურად ამა თუ იმ საუკუნეში. ქვემოთ მოცემულია რამდენიმე პოპულარულ და გამორჩეული ქართველი მწერლების წიგნებს, რომლებიც ერთდროულად გვაწავლის და ბევრ რამეზეც დაგვაფიქრებს.

ილია ჭავჭავაძე

ილია ჭავჭავაძე არის ქართველი მწერალი, პოლიტიკური მოღვაწე, პოეტი და გამომცემელი, რომელიც სათავეში ჩაუდგა ქართული ეროვნული მოძრაობის აღორძინებას XIX საუკუნის მეორე ნახევარში, საქართველოს რუსეთის მმართველობის პერიოდში. ჭავჭავაძე მიჩნეულია საქართველოს "ყველაზე საყოველთაოდ პატივსაცემი გმირი".

შთაგონებული ევროპაში თანამედროვე ლიბერალური მოძრაობებით, როგორც მწერალი და საზოგადო მოღვაწე, ჭავჭავაძემ თავისი ძალისხმევა ქართველთა ეროვნული იდეალების გაღვიძებისა და სამშობლოში სტაბილური საზოგადოების შექმნისკენ მიმართა. ილია ჭავჭავაძე კრიტიკული რეალიზმის საუკეთესო წარმომადგენელია.

მისი მნიშვნელოვანი წიგნები (wignebi) გახლავთ:

• ილია ჭავჭავაძე - კაცია-ადამიანი?!;
• ილია ჭავჭავაძე - ოთარაანთ ქვრივი;
• ილია ჭავჭავაძე - მგზავრის წერილები;
• ილია ჭავჭავაძე - გლახის ნაამბობი;
• ილია ჭავჭავაძე - სარჩობელაზედ;
• ილია ჭავჭავაძე - აჩრდილი;
• ილია ჭავჭავაძე - ქართვლის დედა;
• ილია ჭავჭავაძე - რამდენიმე სურათი ანუ ეპიზოდი ყაჩაღის ცხოვრებიდამ;
• ილია ჭავჭავაძე - მეფე დიმიტრი თავდადებული;
• ილია ჭავჭავაძე - განდეგილი.

აკაკი წერეთელი

აკაკი წერეთელი იყო გამოჩენილი ქართველი პოეტი და ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის მოღვაწე, რომელსაც ხშირად მხოლოდ “აკაკი”-ის ან “წერეთელი”-ის დაძახებითაც ცნობენ. აკაკი წერეთელი, ილია ჭავჭავაძის მსგავსად, ლიტერატურული მიმდინარეობის, კერძოდ კი კრიტიკული რეალიზმის ერთ-ერთი მთავარი წარმომადგენელია.

მისი საუკეთესო წიგნებია:

• აკაკი წერეთელი - თორნიკე ერისთავი
• აკაკი წერეთელი - განთიადი
• აკაკი წერეთელი - გამზრდელი
• აკაკი წერეთელი - ბაში-აჩუკი

ვაჟა-ფშაველა

ვაჟა-ფშაველა ითვლება ქართული მოდერნიზმის ფუძემდებლად, რომელმაც შეძლო და ყველაზე ღრმად ჩაწვდა ბუნების საიდუმლოებას. მისი გამორჩეული პოემებია:

• ალუდა ქეთელაური;
• ბახტრიონი;
• სტუმარ-მასპინძელი;
• გოგოთურ და აფშინა;
• გველის-მჭამელი;

ქართული ჰაგიოგრაფიული წიგნები

ჰაგიოგრაფიულ ნაწარმოებებს შორის, გამოირჩევა შემდეგი, შედარებით გვიანდელი პერიოდის მნიშვნელოვანი წიგნები, როგორებიცაა:

• იაკობ ცურტაველი - წამებაჲ წმიდისა შუშანიკისი დედოფლისაჲ; შუშანიკის წამება საკმაოდ მე-5 საუკუნის, პირველი, ქართული თხზულება გახლავთ. ნაწარმოები ძველი ენით არის დაწერილი, თუმცა, ინტერნეტში შეგიძლიათ მარტივად მონახოთ შუშანიკის წამება შინაარსი.

• გიორგი მერჩულე - გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრება. გრიგოლ ხანძთელი 951 წელს დაიწერა და აღწერს VIII-IX საუკუნის ტაო-კლარჯეთში მომხდარ ამბებს.

• იოანე საბანისძე - აბო ტფილელის წამება. აბო თბილელი ქრისტიანობისათვის წამებული არაბია, რომელიც წმინდანად შერაცხეს. ინტერნეტში შეგიძლიათ მოძებნოთ მოკლედ: აბოს წამება, აბოს წამება შინაარსი.

შოთა რუსთაველი

შოთა რუსთაველი (შემოკლებით “რუსთაველი”), შუა საუკუნეების ქართველი პოეტია, რომელიც ითვლება საქართველოს ოქროს ხანის წინამორბედ პოეტად და ქართული ლიტერატურაში ერთ-ერთ უდიდესი წვლილი მიუძღვის. ძველი ქართული ჰაგიოგრაფიული ნაწარმოები “ვეფხისტყაოსანი” რუსთაველს ეკუთვნის, რომელიც ქართულ ეროვნულ ეპიკურ პოემად იქცა. მკითხველს შეუძლია წაიკითხოს პოემის სახით, ან ინტერნეტში მოძებნოს “ვეფხისტყაოსანი შინაარსი”, რომელიც შედარებით მარტივად გასაგები ენით წერია.

მიხეილ ჯავახიშვილი

მიხეილ ჯავახიშვილი მე-20 საუკუნის გამოჩენილი მწერალია. ჯავახიშვილმა არ უღალატა კრიტიკული რეალიზმის მიმდინარეობას და ამ განხრით გააგრძელა მოღვაწეობა. მისი რჩეული რომანებია:

• მიხეილ ჯავახიშვილი - ჯაყოს ხიზნები;
• მიხეილ ჯავახიშვილი - თეთრი საყელო;
• მიხეილ ჯავახიშვილი - ორი განაჩენი (მოთხრობა);
• მიხეილ ჯავახიშვილი - არსენა მარაბდელი;
• მიხეილ ჯავახიშვილი - კვაჭი კვაჭანტირაძე.

დავით გურამიშვილი

დავით გურამიშვილი XVII-XVIII საუკუნის ქართულ ლიტერატურაში მოღვაწე პოეტი და მწერალია. დავითიანი - მისი რჩეული პოემებისა და ლექსების კრებულია, რომელიც მე-18 საუკუნეში დაწერა.

ნიკოლოზ ბარათაშვილი

ნიკოლოზ ბარათაშვილი მე-19 საუკუნეში მოღვაწე გამოჩენილი პოეტია, რომელიც რომანტიზმის ერთ-ერთ საუკეთესო ფიგურადაც მიიჩნევა. ნიკოლოზ ბარათაშვილის გამორჩეული ლექსებია:

• ნიკოლოზ ბარათაშვილი - შემოღამება მთაწმიდაზედ;
• ნიკოლოზ ბარათაშვილი - ბედი ქართლისა (პოემა);
• ნიკოლოზ ბარათაშვილი - ფიქრნი მტკვრის პირზედ;
• ნიკოლოზ ბარათაშვილი - სული ობოლი;
• ნიკოლოზ ბარათაშვილი - მერანი.

რევაზ ინანიშვილი

მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის გამოჩენილი მწერალია რევაზ ინანიშვილი. აღსანიშნავია, რომ ეს იყო ომის შემდგომი პერიოდი და სწორედ ამ პერიოდში საქართველოში დასავლეთიდან შემოსული ე.წ. მაგიური რეალიზმი დამკვიდრდა. შესაბამისად, ამ ჟანრში არაერთი დიდი რომანი დაიწერა. ერთ-ერთი მათგანი კი რევაზ ინანიშვილის სხვადასხვა მოთხრობებია.

ნოდარ დუმბაძე

მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის ერთ-ერთი გამოჩენილი და მნიშვნელოვანი მწერალი გახლდათ ნოდარ დუმბაძე. დუმბაძე არა მხოლოდ ქართველი მწერალი იყო, არამედ იყო სსრკ-ის მწერალთა კავშირის გამგეობის წევრი, სცენარისტი და ამასთან, 1975 წელს გახდა შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი. ნოდარ დუმბაძეს ეკუთვნის რომანი “მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი” (1960).

გურამ დოჩანაშვილი

გურამ დონაჩანაშვილი ქართველი, თანამედროვე კლასიკოსი მწერალია, რომელსაც ეკუთვნის მნიშვნელოვანი ნაწარმოებები:

• კაცი რომელსაც ლიტერატურა ძლიერ უყვარდა;
• სამოსელი პირველი;